De authentieke waarde van ervaringsdeskundigheid

Ervaringsdeskundigheid speelt een belangrijke rol bij herstelprocessen. Maar wat is precies een ervaringsdeskundige? Een ervaringsdeskundige is een persoon die door gerijpte en doorleefde eigen ervaring van tegenslag, ziekte, beperking, lotgeval of levensomstandigheden in staat is om de kennis die door deze ervaring is opgedaan - de zogeheten ervaringsdeskundigheid - te gebruiken. De ervaringsdeskundige gebruikt deze kennis door soortgelijke ervaringen van anderen te verhelderen en door lotgenoten te helpen.

Arjan is zo’n ervaringsdeskundige. “Het maakt niet uit wat je mankeert, maar het maakt wel uit hoe je met dat mankement omgaat. Niets mankeren is namelijk niet de standaard, iedereen mankeert wel wat. Hoe je echter met je beperkingen omgaat, bepaalt de kwaliteit van je leven”, aldus Arjan.

“Ervaring is niet wat een mens overkomt. Het is wat een mens doet met wat hem overkomt.”
(Aldous Huxley, Engelse schrijver)

Ervaringsdeskundigheid verhoogt kwaliteit zorg
Ervaringsdeskundigheid heeft een geheel eigen authentieke waarde en is in te zetten om de kwaliteit van de zorg te verhogen. Als de zorg gebaseerd is op herstelondersteuning en rehabilitatie, dan kan ervaringsdeskundigheid uitstekend professioneel worden ingezet. Ook professionals zouden het herstelproces van patiënten niet moeten overnemen of sturen, maar moeten ondersteunen. Dat geldt dus ook voor Arjan. Als lid van een behandelteam voert Arjan behandelbeleid uit, echter wel vanuit het perspectief van de patiënt.

Arjan vertelt: “Ik heb zelf ervaren hoe het is om bij ziekte de toekomst in duigen te zien vallen. Dat relaties verdwenen, dat mijn werk stopte, dat ik geen woonplek meer had. Toen moest ik nieuwe doelen stellen en naar nieuwe sociale rollen zoeken. Ik heb op deze vraagstukken zelf een antwoord gevonden.”

De ervaringsdeskundigheid van Arjan bestaat eruit dat hij manieren weet om samen met anderen hun antwoorden te vinden. Manieren die bij iedereen weer anders zullen zijn. Arjan: “Ik kan door dit soort eigen ervaringen kijken naar de consequenties voor het dagelijkse leven vanuit het perspectief van de patiënt zelf. Ik zie in patiënten wat ik zelf heb meegemaakt”.

“Misschien moet je eerst jezelf tegenkomen, voordat je het kunt zijn.”
(Loesje)

Het leven van Arjan
Soms is het nodig in het leven om ambities te verleggen. Arjan had een goede baan, maar met teveel uren, stress en tijdsdruk. Dat was voor hem niet vol te houden. Zijn ambitie heeft hij verschoven naar het hardlopen van lange afstanden, waarin hij zijn grenzen goed en veilig kan opzoeken en vinden. Ook voor zijn werk geldt dat nu. Tegenwoordig werkt Arjan 28 uur met veel plezier en hij heeft ontdekt dat bij dat aantal uren zijn grens ligt. Bij meer werken zou de omgang met vrouw en kinderen in de knel komen evenals het hardlopen, dat hij nodig heeft om zijn gedachten te kunnen verzetten. Deze persoonlijke ervaringen gebruikt hij in gesprekken met patiënten.

Hij hoopt dat patiënten uit gesprekken met hem herkenning, inspiratie en kracht kunnen halen om het eigen proces van herstellen te bevorderen. Want dat is een ding dat voor alle mensen geldt met of zonder psychiatrische aandoening: je moet zelf beginnen met je herstel.