Door Dr. Wim Veling, psychiater Parnassia, Centrum Eerste Psychose
Medicatie en cognitieve gedragstherapie zijn de twee belangrijkste behandelmethodes bij psychose. Jammer genoeg zijn deze behandelingen niet perfect. Iedereen die medicijnen tegen psychose gebruikt, weet dat er vaak vervelende bijwerkingen zijn en dat de medicijnen ook niet altijd alle klachten wegnemen. Cognitieve gedragstherapie is een goede manier om beter te leren omgaan met gebeurtenissen die u in het dagelijks leven meemaakt. Het helpt om grip te krijgen op gedachten en/of de baas te zijn over stemmen in uw hoofd.
Toch is het best een moeilijke therapie, want u moet achteraf uitpluizen wat er precies gebeurde, wat u dacht en voelde. Bovendien krijgt u huiswerkopdrachten om de week erna uit te voeren. Die zijn spannend, want vaak komt het er dan op aan te oefenen met moeilijke situaties. Het zijn meestal sociale situaties en die zijn onvoorspelbaar. Van tevoren weet u niet wat de buurvrouw zal zeggen of hoe mensen in de tram zullen reageren. Het is makkelijk om de oefeningen niet te doen en dan verandert er maar weinig aan uw klachten.
Nieuwe behandeling in ontwikkeling
Om deze redenen is Parnassia bezig een nieuw soort behandeling te ontwikkelen. De laatste jaren zijn er honderden computergames gemaakt, waarin een virtuele wereld tot leven komt. Veel mensen spelen graag games: ze zijn spannend en nemen u even helemaal mee. Voor even bent u écht een Formule 1 coureur, een breedgeschouderde marinier of een slimme detective. Waarom zouden we deze technische mogelijkheden niet gebruiken bij behandeling van psychose? Als we een virtuele wereld zouden kunnen bouwen waarin we dagelijkse sociale situaties nabootsen, dan zou behandeling van psychose misschien nog meer succes hebben. Uw gedachten, gevoelens en lichamelijke reacties kunt u dan uitpluizen in een veilige setting. En dat is voor veel mensen prettiger.
Om deze redenen is Parnassia bezig een nieuw soort behandeling te ontwikkelen. De laatste jaren zijn er honderden computergames gemaakt, waarin een virtuele wereld tot leven komt. Veel mensen spelen graag games: ze zijn spannend en nemen u even helemaal mee. Voor even bent u écht een Formule 1 coureur, een breedgeschouderde marinier of een slimme detective. Waarom zouden we deze technische mogelijkheden niet gebruiken bij behandeling van psychose? Als we een virtuele wereld zouden kunnen bouwen waarin we dagelijkse sociale situaties nabootsen, dan zou behandeling van psychose misschien nog meer succes hebben. Uw gedachten, gevoelens en lichamelijke reacties kunt u dan uitpluizen in een veilige setting. En dat is voor veel mensen prettiger.
Eerste resultaten bemoedigend
Het klinkt een beetje als science fiction, maar bij Parnassia hebben we de eerste stappen gezet op weg naar zo’n behandelmethode. In samenwerking met TU Delft en CleVR, een bedrijf gespecialiseerd in Virtual Reality toepassingen, hebben we een eenvoudige virtuele wereld gebouwd. De wereld bestaat uit een café, een terras en (uitzicht op) een winkelstraat. Door een stereoscopische bril die reageert op hoofdbewegingen is het alsof u er echt bent; met een joystick kunt u in de virtuele wereld rondlopen. We kunnen op de computer instellen welke ‘avatars’ (in de virtuele wereld heten mensen ‘avatars’) u op het terras tegenkomt. Uit ervaringen van mensen die een psychose hebben gehad en uit wetenschappelijk onderzoek weten we dat psychotische klachten waarschijnlijk sneller optreden in bepaalde situaties. Hierbij kunt u denken aan situaties waar het heel druk is of waar veel mensen zijn van een andere dan iemands eigen etnische bevolkingsgroep. In onze virtuele wereld kunnen we variëren in drukte en in etnische samenstelling van de terrasbezoekers. Parnassia heeft net een pilot onderzoek afgerond bij Centrum Eerste Psychose, waar 17 patiënten ons hebben geholpen bij het uittesten van de Virtual Reality. De resultaten waren bemoedigend: hoewel iedereen natuurlijk wist dat de virtuele wereld niet echt is, riep het wel dezelfde soort reacties op als in de echte wereld. Als mensen achterdochtig waren in het dagelijks leven, waren ze dat vaak ook ten opzichte van de avatars.
Het klinkt een beetje als science fiction, maar bij Parnassia hebben we de eerste stappen gezet op weg naar zo’n behandelmethode. In samenwerking met TU Delft en CleVR, een bedrijf gespecialiseerd in Virtual Reality toepassingen, hebben we een eenvoudige virtuele wereld gebouwd. De wereld bestaat uit een café, een terras en (uitzicht op) een winkelstraat. Door een stereoscopische bril die reageert op hoofdbewegingen is het alsof u er echt bent; met een joystick kunt u in de virtuele wereld rondlopen. We kunnen op de computer instellen welke ‘avatars’ (in de virtuele wereld heten mensen ‘avatars’) u op het terras tegenkomt. Uit ervaringen van mensen die een psychose hebben gehad en uit wetenschappelijk onderzoek weten we dat psychotische klachten waarschijnlijk sneller optreden in bepaalde situaties. Hierbij kunt u denken aan situaties waar het heel druk is of waar veel mensen zijn van een andere dan iemands eigen etnische bevolkingsgroep. In onze virtuele wereld kunnen we variëren in drukte en in etnische samenstelling van de terrasbezoekers. Parnassia heeft net een pilot onderzoek afgerond bij Centrum Eerste Psychose, waar 17 patiënten ons hebben geholpen bij het uittesten van de Virtual Reality. De resultaten waren bemoedigend: hoewel iedereen natuurlijk wist dat de virtuele wereld niet echt is, riep het wel dezelfde soort reacties op als in de echte wereld. Als mensen achterdochtig waren in het dagelijks leven, waren ze dat vaak ook ten opzichte van de avatars.
Deze eerste resultaten maken het mogelijk om verder te werken aan een virtuele behandelmethode. We kunnen allerlei sociale situaties nabootsen en psychologische en lichamelijke reacties op die situaties zijn vergelijkbaar met wat er in het echte leven gebeurt. Het komende jaar gaan we de virtuele wereld uitbreiden en een protocol ontwikkelen voor een behandeling.
Wilt u meer informatie over dit onderwerp, dan kunt u contact opnemen met Wim Veling via het secretariaat Centrum Eerste Psychose, telefoon 070-391 71 60.
Zie ook het filmpje "verlost van psychose in de virtuele kroeg" bij de links op deze pagina.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten