De zinnige kanten van zingeving

Het woord ‘zingeving’ kan van meerdere kanten bekeken worden. Het heeft in de eerste plaats te maken met het toekennen van waarde aan de dingen die we doen in het leven. Daar heeft de mens behoefte aan. Mensen zoeken al zolang er mensen zijn naar betekenis, doel en nut van het leven. Dat zoeken brengt mensen samen. In de tweede plaats wordt zingeving vaak in verband gebracht met godsdiensten en levensovertuigingen. Mensen vormen groepen die een verwantschap met elkaar hebben. Binnen de eigen groep delen mensen met elkaar ongeveer dezelfde opvatting over ‘de zin van het bestaan’. De groep houdt zich over het algemeen aan dezelfde normen en waarden. En dat biedt weer veiligheid en structuur.

Andere manier van kijken

Een gebeurtenis als het krijgen van een psychiatrische aandoening, betekent een verandering in het leven die vaak een andere manier van kijken noodzakelijk maakt. Zeker als blijkt dat deze aandoening niet zomaar overgaat en min of meer blijvend is. Misschien blijkt dat er opvattingen of overtuigingen zijn die niet zo goed (meer) bij u passen. Of dat u twijfelt of die opvattingen wel kloppen. Dan wordt de zin van het bestaan niet gegeven, maar dan moet u zelf op zoek naar een (nieuwe) eigen invulling.

Er zijn mensen die zeggen: “Ik moet me opnieuw verhouden tot de wereld om me heen, tot de mensen met wie ik leef, maar ook tot mezelf.” Het opnieuw zoeken naar betekenis, doel en nut kan dan een actief proces worden. Veel mensen die een psychiatrische aandoening hebben, stellen zich meestal vragen die vallen onder de noemers “waarom?” en “wat nu?”. Denk hierbij aan vragen als: “Waarom heb ik een psychiatrische aandoening gekregen? Is het mijn schuld? Wat heb ik verkeerd gedaan? Is er een bedoeling met mijn ziekte? Hoe moet ik verder? Wat heb ik te bieden? Hoe geef ik mijn leven een betekenisvolle invulling? Tel ik nog mee? Hoe behoud ik mijn autonomie? Hoe geef ik zin aan mijn leven?”

In de behandeling
Het is jammer genoeg niet vanzelfsprekend dat u met dit soort zingevingsvragen bij psychiatrisch geschoold personeel terecht kunt. Daar zijn een paar redenen voor.

Hulpverleners zijn met name gericht op behandelen en symptoombestrijding. Dat is hun eerste aandachtsgebied, bijvoorbeeld het bedwingen van het horen van stemmen van de patiënt. Er is minder aandacht voor het levensverhaal van de patiënt. Patiënten brengen hun levensvragen vaak versluierd en/of deze vragen worden door hulpverleners niet herkend. Ook is het ervan afhankelijk of u met de behandelaar wel dezelfde taal kunt spreken. Stel, u bent religieus en uw behandelaar is dat niet, dan kan het gebeuren dat de behandelaar uw zingevingsvragen niet herkent. Andersom kan natuurlijk ook. Hulpverleners willen dit natuurlijk niet, maar ze hebben er vaak onvoldoende ruimte voor.

Recept voor zingeving
Een recept voor zingeving krijgt u misschien binnen een groep van verwanten of u moet er actief naar op zoek. Parnassia heeft een eigen tak voor geestelijke verzorging als het om religie gaat. Hier kunt u wellicht ook iets aan hebben. Verderop in de nieuwsbrief leest u hier meer over. De vragen “waarom?” en “wat nu?” zult u in de regel meerdere keren in uw leven stellen. Praten over deze thema’s met mensen die u vertrouwt, kan zinvol zijn. Er is ook allerhande literatuur beschikbaar, die u wellicht van dienst kan zijn.